کتاب رنج و التیام در سوگواری و داغدیدگی

اگر بتوان گفت مرگ همواره فلسفى‌ترین موضوع در ذهن آدمیان بوده است،

مى‌توان افزود مردن عزیزان و نزدیکان، از جنبه روانشناختى، احتمالاً عمیق‌ترین تأثیر را بر ذهن و احساس فرد مى‌گذارد.

در مرحله یادگیرى دوران کودکى، مرگ دیگران در ذهن ما نخستین مثالِ مفهوم «براى ابد» است.

با فاصله‌گرفتنِ زندگى شخصى از روابط اجتماعى در روند گسترش جوامع، سوگوارى نیز در قالبى متناسب با فضا و محیط، و وقت و امکان‌هاى شهروندِ امروزى ریخته مى‌شود. اما نیازهاى روحىِ تک‌تک ما ممکن است دقیقاً هم پاى دگرگونى‌هاى اجتماعی ــ فرهنگى تغییر نکند و آن نوع و مقدار از سوگوارى که در عرف محیط‌ هاى پرمشغله تجویز مى‌کنند شاید براى آرامش روحى برخى افراد کافى نباشد (گرچه شاید براى کسانى افزون بر حدِّ لازم باشد).

از این رو، ماتم‌ هایى انگار خاتمه نمى‌یابد، ماتم‌ هایى پس از سال‌ها در موقعیتى دیگر بیرون مى‌زند، و ماتم‌ هایى به‌شکل دردهاى مبهم جسمى، افسردگى مزمن، خشم به‌درون ریخته‌شده و ملامتِ خویش، و بى‌خوابى یا کابوس، گریبان سوگوار را رها نمى‌کند.

دکتر ویلیام وُردِن استاد روانشناسى دانشکده پزشکى دانشگاه هاروارد، استاد دانشکده روانشناسى رُزمید، کالیفرنیا، و پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات روانىِ مصیبت‌ دیدگى کودکان در بوستن است.