رتبه های برتر چگونه زیست را مطالعه می‌کنند؟

موفقیت در کنکور تجربی به شدت با میزان تسلط شما به درس زیست شناسی وابسته است. پس باید هر کاری برای موفقیت در یادگیری زیست انجام داده و با بهترین روش مطالعه زیست شناسی آشنا شوید. به نظر یکی از بهترین پیشنهادها، پیدا کردن پاسخ این سوال است: رتبه های برتر چگونه زیست را مطالعه می‌کنند؟

سه اصل اساسی در روش مطالعه زیست شناسی  

این سه اصل عبارت اند از:

الف) عمیق خواندن

ب)مفهومی خواندن

ج) ترکیبی خواندن

۱ – اصل اول عمیق خواندن زیست:

خیلی ها و حتی آنهایی که ادعا میکنند بهترین مشاور هستند تفاوت بین “مفهومی خواندن” و “عمیق خواندن” را بلد نیستند. بگذارید با یک مثال از کتاب درسی موضوع را برایتان روش کنم.

مثلا در فصل ۵ سال دوم در مورد حشرات میخوانیم که«سیستم تنفسی حشرات از تعدادی لوله های درونی به نام نای تشکیل شده است. شاخه های نای در سراسر بدن منشعب هستند. تبادل گازهای تنفسی از این انشعابات با سلولهای بدن به طور مستقیم و بدون نیاز به همکاری دستگاه گردش مواد صورت میگیرد». خب بیایید با هم این قسمت از کتاب درسی را از لحاظ عمین خواندن بررسی کنیم. ببنید بچه ها دانش آموزان تجربی باید وقتی با چنین متن های پر ملاطی در کتاب درسی مواجه میشند باید خیلی عمین آن را مطالعه کنند.

حالا اینکه گفتم یعنی چه؟ ببنید در متن کتاب اشاره شده “تعدادی لوله درونی” یعنی دانش آموز دقیقا باید با تفکر طراح سوال به متن کتاب درسی نگاه کند.ممکن است طراح بیاید و به جای واژه “درونی” واژه “بیرونی” را قرار دهد بنابراین کسی که متن را به دقت نخوانده در چنین تله هایی خواهد افتاد.یا مثلا گفته لوله ها….دقت کنید حتی شما باید دقیقا به این “ها” نیز توجه داشته باشید. ممکن است طراح بیاید و به جای “لوله ها” بگوید “یک لوله درونی”. شاید در ابتدا برای شما این روند مسخره و یا حتی خسته کننده باشد.اما شما اگر میخواهید نتیجه بگیرید باید چنین دید را نسبت به درس زیست شناسی به یک روند تبدیل کنید. همچنین در عبارت بالا توجه به واژه های “نای” – “در سراسر بدن” – “به طور مستقیم” و نیز “بدون نیاز به همکاری دستگاه گردش مواد” بسیار بسیار مهم هست.

شما میتوانید در هنگام مطالعه با استفاده از خودکار های رنگی گوناگونی آنها را مشخص کنید. مثلا برای قید ها رنگ قرمز برای شکل ها و زیر نویس های آنها رنگ سبز و برای متن کتاب درسی و توجه به واژه های اینچنینی نیز رنگ صورتی را انتخاب کرده و هایلایت نمایید. حال شما با انجام این مرحه اصل اول را رعایت کرده اید.

۲- اصل دوم مفهوم خواندن روش مطالعه زیست شناسی:

خب حالا مفهومی خواندن زیست یعنی چه؟

شاید طراح سوال بیاید و در رابطه با این مطلب تستی طراحی کند که یکی از گزینه های آن این باشد: در ملخ هموگلوبین گاز اکسیژن را به ماهیچه های عقبی میرساند. کسی که عمیقا درس را خوانده باشد متوجه میشود که این گزینه غلطی است. چرا که گفته هموگلوبین اکسیژن را حمل میکند. در حالی که گفتیم سیستم گردش مواد دخالتی در تنفس جانور ندارد بنابراین…. شما با اجرای این مرحه اصل دوم را نیز پشت سر گذاشته اید.

حالا میرسیم به اصل سوم. اصل سوم ترکیبی خواندن است.

۳-  اصل سوم ترکیبی خواندن زیست:

شما که واژه “حشرات” را شنیده اید باید تمامی نکات ترکیبی آن را هم کار کنید اععم از:داشتن گردش خون باز +فراوان ترین و موفق ترین جانوران در طول تاریخ زمین+دفع اوریک اسید و…..با رعایت این سه اصل و البته مرور های متوالی میتوان یک درصد فوق العاده بالا کسب کرد. دیگر اینکه اصلا و ابدا در مطالعه زیست زیاده روی نکنید.یعنی کم نیستند دانش آموزانی که وقت ریاضی و فیزیک و عربیشون را میذارند روی زیست و این یک اشتباه محض است.

روش مطالعه زیست شناسی رتبه برترها

ابتدا مطالب را مطالعه می‌کردم و تست آموزشی می‌زدم بعد دوباره به کتاب برمی‌گشتم و نکات تست‌ها را در کتاب یادداشت می کردم و دیگر به آن تست‌ها مراجعه نمی‌کردم و سری‌های بعدی کتاب را مرور می‌کردم. هم‌چنین برای این درس یادداشت‌برداری می‌کردم، گاهی نیز درخت دانش رسم می‌کردم و بعضی از وقت‌ها هم آن را به دیگران یاد می‌دادم. هنگام تحلیل آزمون، در همه درس‌ها و زیست روشم این‌گونه بود که ابتدا پاسخ تشریحی را می‌خواندم و زمانی که آزمون جمع‌بندی داشتیم مثلا در دی و بهمن، یک بار دیگر از خودم این سوالات را آزمون می‌گرفتم و در این زمان، پاسخ تشریحی را دقیق‌تر بررسی می‌کردم و می‌خواندم.

مهم ترین منبع من ، کتاب درسی ام بود و نکات مهم از تست ها را هم در کتاب درسی ام یادداشت می کردم. روش مطالعه هر کس مخصوص به خودش است . من از این روش استفاده کردم و از آن نتیجه گرفتم. در ابتدا متن کتاب درسی را کامل می خواندم . خیلی با دقت این کار را انجام می دادم  . اگر نکته ای وجود داشت که با مطالب قبلی ارتباط داشت ، استنتاج خود را یادداشت می کردم . شکل های کتاب را هم بررسی می کردم و نکات آن را یادداشت می کردم . این یادداشت برداری های من در خود کتاب درسی و گوشه های آن بود.

بعد از آنکه چند دور مطالعه می کردم و به تسلط نسبی می رسیدم سراغ تست زدن می رفتم. در کل تست های کنکور را برای خودم در اولویت قرار می دادم. کنار تست هایی که غلط جواب داده بودم یا جواب نداده بودم، برای خودم علامت می زدم تا بعدا به این تست ها توجه کنم. به جواب همه ی تست ها – حتی تست هایی که درست جواب داده بودم – نگاه می کردم تا اگر نکته یا استدلال بهتری وجود دارد از آن استفاده کنم . نکات تست ها را هم در خود کتاب درسی می نوشتم. در سال چهارم به طور میانگین ۱۲ ساعت در هفته برای زیست وقت می گذاشتم البته دوستانی داشتم که بیشتر هم وقت می گذاشتند و این زمان مخصوص به هر فرد است. گاهی اوقات برای خودم تست طراحی می کردم . سعی می کردم پیش بینی کنم کدام قسمت ها و کدام نکته ها می تواند مورد توجه طراحان باشد. برای قسمت های حفظی و فرار زیست از خلاصه برداری هم استفاده می کردم .فصل چرخه ها را برای خودم خلاصه کردم . برای نکات سه فصل آخر زیست پیش ۲ هم جدول درست کرده بودم تا مطالب را بهتر به یاد بسپارم.

روش مطالعه زیست شناسی علی عبدالله زاده (رتبه ۲ منطقه ۲ کنکور تجربی ۹۷) – درصد زیست : ۹۸%

برای مطالعه زیست شناسی ابتدا کتاب درسی رو می خوندم تا یه دیدگاه کلی از فصل داشته باشم. بعد از اون تست آموزشی حل می کردم؛ یعنی پاسخ تشریحی سوالاتی که حل می کردم رو بعد از حل یک یا چند سوال، نگاه می کردم تا مطالب مرور بشه. در این مرحله هدفم بیشتر این بود که بدونم از کدوم قسمت سوال اومده و تیپ سوالات چجوریه. علاوه بر اون تمام مطالبی که در دور اول خونده بودم هم محک زده می شد.
پس از چند روز دوباره کتاب درسی رو با دقت بیشتر می خوندم و مباحثی که از اون ها تست اومده بود رو مجددا مطالعه می کردم و نکات مهم رو یادداشت می کردم. سپس با فاصله یک یا دو روز، دوباره تست کار می کردم و مراحل رو باز هم تکرار می کردم تا مطالب رو کاملا بررسی کرده باشم.
برای من یک روش مطالعه زیست هم این بود که تلاش می کردم از کتاب زیست سوال طرح کنم؛ چون این کار باعث می شد کتاب رو دقیق مطالعه کنم. یا اینکه به سوالات بچه های کلاس پاسخ می دادم که این کار باعث می شد مطالب رو مرور کنم و با دوستانم نکات رو تبادل کنیم.

متین جمالیان (رتبه ۴۶ منطقه ۱ کنکور تجربی ۹۵) – درصد زیست : ۹۳%

به نظرم این درس با سایر دروس متفاوته و روش و تکنیک خاصی برای مطالعه اون وجود نداره. اما باید دقت داشت که  تکرار و مرور بسیاری برای مطالعه زیست لازمه و باید چندین بار هر مبحث رو بخونیم. برای خود من در حین این مطالعه و تکرار، در ذهنم اتفاقاتی می‌افتاد که به تسلطم هم کمک می‌کرد. مثلا نکاتی که می‌خوندم رو در ذهنم به صورت ترکیبی می‌آوردم. به مرور زمان و با کمک آزمون‌های کانون بخش‌هایی که از نظر طراحان جالب تر و تست خیز تر هستند رو یاد گرفتم. خودم از نکات کتاب استنباط میکردم و سعی می‌کردم ذهن طراح رو بخونم و مثل طراحان فکر کنم. هرجا به نکته ای برمی خوردم، به جای اینکه فقط همون نکته رو حفظ کنم،‌ سعی می‌کردم با استفاده از اون، ذهنم رو خلاق‌تر کنم و یاد بگیرم چطور می‌شه چنین نکاتی از بخش های دیگه هم استخراج کرد و نحوه استخراج نکات رو به بخش‌های دیگه کتاب درسی زیست تعمیم می‌دادم.

یاد گرفتم که نباید از هیچ خط کتاب ‌درسی ساده گذشت و ساده ترین مطالبی که شاید کسی به اون ها توجهی نداشته باشه،‌ می‌تونه مد نظر یک طراح باشه و باید همه جای کتاب زیست رو زیر ذره بین برد.
تحلیل آزمون برام اهمیت زیادی داشت و حتما انجامش می دادم. اگه سوالی پنج خط بود و پنج نکته داشت، تمام نکات رو برای ‌خودم در کتاب درسی یادداشت می‌کردم. توجهم فقط به همون سوال و نکته‌ای که در اون ایراد داشتم نبود و تمام سوالات رو بررسی می کردم. حتی در طی آزمون سوالات رو تفکیک می‌کردم و اگه نکته‌ای برام جالب بود یادم می موند که حتما بعدا یادداشتش کنم. روش مطالعه زیست من اینطور بود که شروع کردم کتاب زیست رو حفظ کنم. توی تابستون فقط درس زیست‌شناسی رو مطالعه می‌کردم. تا آخر تابستون کاملا کتاب‌های زیست رو حفظ بودم. در طی سال تحصیلی هم جزوه‌ ها رو می‌خوندم و سعی می‌کردم باز هم نکات جدید استخراج کنم و همچنین نکات مهمی که خودم در کتابم یادداشت کرده بودم رو می‌خوندم.
اولویت اولم تست سراسری بود؛ اما چون کافی نبود، تست تالیفی هم می‌زدم. در تست‌های تالیفی که می‌زدم یا به نظرم نکات قشنگی بود یا اینکه به نظرم ایده طراح چندان جالب نبوده و اون نکات رو قبول نداشتم. از این بین فقط اون نکاتی که به نظرم جذاب و کنکوری می‌اومد و تست واقعا چالش یا دام داشت رو یادداشت می‌کردم یا قسمت مربوطه رو در کتاب هایلایت می‌کردم و اون ها رو با دقت بسیار می‌خوندم.
در ژنتیک بسیار قوی بودم و با وجود اینکه در کنکور سوال سختی از ژنتیک طرح شده بود تونستم سوال رو حل کنم. یکی از دلایل اون هم این بود که در درس ریاضی و احتمال قوی بودم.

مهم ترین نکته رو در روش مطالعه زیست در این می‌دونم که حتی از ساده‌ترین تست‌ها هم نمی‌گذشتم و همه تست‌ها و تمرین‌ها رو هم حل می‌کردم. معتقدم همین نکته باعث شده بود که بتونم تست‌های دشوارتر و ترکیبی رو هم حل کنم. حتی زمانی که داشتم تست سخت و ترکیبی رو حل می‌کردم، می‌دونستم که به واسطه حل تست‌های ساده تر موفق به حل این تست شده‌ام. رمز موفقیت در ژنتیک، تمرین و تست زیاد و خو گرفتن با سوالات هست.

شما دانش آموزان عزیز می توانید انواع کتاب های کمک درسی و لوازم التحریر  را از طریق فروشگاه اینترنتی ترنج مارکت خریداری کنید و در فاصله ای بسیار کوتاه، سفارشات خود را به صورت رایگان درب منزل خود تحویل بگیرید. سفارشات سایر شهر ها نیز بلافاصله براتون ارسال میشه و بر اساس روش پستی که انتخاب کردید، در کوتاه ترین زمان ممکن به دستتون میرسه.